Để thực hiện chức năng thanh tra nhân dân, giám sát đầu tư của cộng đồng ở cơ sở  bảo đảm chất lượng, hiệu quả và minh bạch trong việc đầu tư xây dựng và giải quyết tốt, kịp thời các vấn đề bức xúc, những vấn đề nảy sinh ngay từ cơ sở. Xác định đây là một trong những hoạt động cơ bản của công tác Mặt trận trong giai đoạn hiện nay; Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố đã xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc hoạt động thanh tra nhân dân, giám sát đầu tư của cộng đồng ở cơ sở.

Ban Thanh tra nhân dân (BTTND) và Ban Giám sát đầu tư cộng đồng (BGSĐTCĐ) là 2 mô hình hoạt động của Mặt trận cơ sở trên địa bàn xã, phường, được thực hiện theo Quyết định số 80/2005/QĐ-TTg ngày 18/4/2005 của Thủ tướng Chính phủ; Nghị định số 99/2005/NĐ-CP ngày 28/7/2005 của Chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân. Chức năng của Ban Thanh tra nhân dân là nhằm đảm bảo quyền giám sát, kiểm tra của quần chúng đối với mọi tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật ở phạm vi xã, phường; chức năng của Ban giám sát đầu tư của cộng đồng là nhằm theo dõi, đánh giá việc chấp hành các quy định về quản lý đầu tư; phát hiện, kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về các việc làm vi phạm các quy định về quản lý, các việc làm sai quy định, gây lãng phí, thất thoát vốn và tài sản của nhà nước, xâm hại đến lợi ích của cộng đồng. Từ khi thành lập các Ban đến nay, đặc biệt là trong những năm gần đây, hoạt động của các BTTND và BGSĐTCĐ trong toàn thành phố ngày càng nâng cao về chất lượng, được các cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan chức năng và nhân dân ghi nhận.

Hiện nay, thành phố Bắc Kạn có 8 Ban Thanh tra nhân dân với 71 thành viên và 8 Ban Giám sát đầu tư cộng đồng với 51 thành viên. Trong đó có nhiều BTTND, BGSĐTCĐ hoạt động thực sự hiệu quả, điển hình như phường Huyền Tụng, xã Nông Thượng, phường Sông Cầu.

Nhằm tinh gọn bộ máy, phù hợp với kinh phí được cấp, Ủy ban MTTQ Việt Nam các xã, phường quyết định kiện toàn thành viên Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng. Một Trưởng ban thực hiện nhiệm vụ của hai Ban và một thành viên đảm nhận nhiệm vụ của hai ban, bởi thế số lượng được tinh gọn, linh hoạt đạt hiệu quả cao trong công tác

Hàng năm, các Ban căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết trên các lĩnh vực. Thực hiện tốt công tác giám sát thông qua việc giải quyết khiếu nại tố cáo của nhân dân, giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ theo Pháp lệnh 34, giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách, thực hiện hương ước, quy ước của thôn, các khoản đóng góp của nhân dân. Đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của cán bộ công chức, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân. Tham mưu cho Đảng ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã, phường trong việc xây dựng phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội và Quốc phòng an ninh.  Năm (2010 - 2015) các Ban Giám sát đầu tư của 8 xã, phường đã thực hiện 81 cuộc giám sát về : Xây dựng nhà văn hóa, xây dựng đường liên tôn, liên tổ, các công trình giao thông thủy lợi, chương trình 135, các công trình xây dựng nông thôn mới, giám sát việc chỉnh trang đô thị lát gạch vỉa hè, lắp điện chiếu sáng ngõ hẻm, công tác vệ sinh môi trường… Qua giám sát đã phát hiện và kịp thời đề nghị đơn vị thi công khắc phục nâng cao chất lượng công trình.  Thực hiện Nghị quyết HĐND; kế hoạch của UBND và hướng dẫn của UBMTTQ Việt Nam xã, phường, hàng năm các Ban đã xây dựng kế hoạch và tham mưu cho UBND và UBMTTQ xã, phường về công tác giám sát theo chương trình các công trình xây dựng trên địa bàn của xã và đột xuất do nhân dân phản ánh. Ban đã phát huy được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc thực hiện giám sát các công trình xây dựng trên địa bàn của xã, phường từ vốn đầu tư của nhà nước và các công trình phúc lợi do nhân dân đóng góp. Nội dung giám sát nhằm phát hiện những việc làm sai trái xâm hại đến lợi ích cộng đồng, những biểu hiện tiêu cực của các công trình, các dự án ảnh hưởng đến môi trường sinh sống của cộng đồng, nhằm hạn chế gây lãng phí làm thất thoát vốn, ảnh hưởng đến chất lượng công trình.  Các công trình xây dựng đường bê tông với sự hỗ trợ của nhà nước 60%, dân đóng góp 40% trên địa bàn các xã phường với chiều dài trên 15.000m2; nhân dân đóng góp tiền, công lao động xây dựng, thực hiện các công trình với tổng trị giá gần 8 tỷ đồng. Các công trình do nhân dân đóng góp được Ban giám sát chặt chẽ, đảm bảo về chất lượng nên được nhân dân đồng tình ủng hộ và tin tưởng;

Trong 5 năm, phối hợp với UBND và các ngành liên quan Ban Thanh tra nhân dân 8 xã, phường đã tổ chức giám sát giải quyết 118 đơn thư của công dân thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp xã, phường, góp phần đảm bảo quyền lợi cho công dân, hạn chế đơn thư tồn đọng, kéo dài, vượt cấp. Phố hợp với tổ hòa giải cơ sở tiến hành hòa giải kịp thời 15 đơn, chuyển  10 đơn cấp có thẩm quyền giải quyết. Hoạt động của Ban đã góp phần tích cực vào ổn định tình hình ở cơ sở, việc thực hiện các chế độ chính sách của Đảng, Pháp luật của Nhà nước, thực hiện hương ước của thôn xóm; hoạt động của Đại biểu HĐND, cán bộ công chức cấp xã ngày càng chuyển biến rõ rệt đáp ứng nhu cầu phục vụ nhân dân không để đơn thư vượt cấp kéo dài.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố trao tặng Giấy khen cho các tập thể cá nhân có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác thanh tra nhân dân, giám sát đầu tư cộng đồng ở cơ sở.

Với những thành tích nổi bật nêu trên, các Ban TTND và GSĐTCĐ trên địa bàn thành phố được các cấp ủy chính quyền địa phương đánh giá cao trong công tác giúp chính quyền kịp thời ngăn chặn tiết kiệm chống lãng phí vật tư xây dựng, tiền công đóng góp của nhân dân trong việc đầu tư xây dựng các công trình và kịp thời giải quyết các vấn đề mâu thuẫn, bức xúc của nhân dân, qua đó đã góp phần củng cố lòng tin của nhân dân tham gia tích cực phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng ở địa phương. Kết quả tổng kết 5 năm thực hiện công tác thanh tra nhân dân, Giám sát đầu tư công đồng ở cơ sở Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố đã trao tặng khen thưởng 5 tập thể và 9 cá nhân, đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh biểu dương ghi nhận 01 tập thể và 02 cá nhân tiêu biểu đã có nhiều thành tích thực hiện công tác Thanh tra nhân dân, giám sát đầu tư của cộng đồng giai đoạn 2010 – 2015.